معجزات شکرگزاری
معجزات شکرگزاری؛ چگونه شکرگزاری کنیم؟
شکرگزاری چیست؟
شکرگزاری به معنای سپاسگزار بودن و قدردانی بابت داشته‌ها و موهبت‌ها است. در برابر هر موضوعی می‌توانید قدردان و شکرگزار باشید؛ حتی خود زنده بودن هم دلیلی برای قدردانی است. شکرگزاری در روزهای خوب حال شما را بهتر می‌کند و در روزهای بد کمک می‌کند از چالش‌ها عبور کنید و دوباره به زندگی مسلط شوید. شاید فکر کنید شکرگزاری رفتاری صرفا مذهبی است اما این‌طور نیست. روان‌شناسی می‌تواند تاثیر این رفتار را، خصوصا وقتی به روتین روزانه تبدیل می‌شود، ثابت کند.
معجزات شکرگزاری
شکرگزاری کمک می‌کند بر روی جنبه‌های مثبت زندگی تمرکز کنید و احساسات مثبت را بیش از احساسات منفی تقویت نمایید. به‌علاوه این رفتار به زندگی معنا می‌بخشد، آستانه تحمل شما را بالا می‌برد و کمک می‌کند نسبت به دیگران بخشنده باشید. عبارت «خدایا شکرت» شاید به نظر ساده و بی‌نتیجه باشد اما کمک می‌کند در هر شرایطی بر جنبه‌های مثبت زندگی تمرکز کنید و فکر، انرژی و زمان خود را برای ابعاد منفی و تغییرناپذیر زندگی تلف نکنید.
در افرادی که عقاید مذهبی دارند شکرگزاری به تقویت ایمان و اعتقاد کمک می‌کند. عده‌ای معتقد هستند دعای شکرگزاری در زندگی معجزه می‌کند. حقیقت این است که بسیاری از نتایج مثبت این عمل به‌صورت علمی ثابت شده‌اند. در ادامه بیشتر به این موضوعات و تحقیقات مرتبط با آن‌ها خواهیم پرداخت.
فواید شکرگزاری چیست؟ (بررسی چند پژوهش علمی)
شکرگزاری فواید چشم‌گیری در سلامت روان و بدن دارد. اما آیا می‌دانید معجزات واقعی شکرگزاری چیست؟ در ادامه به بررسی شماری از این مزایا می‌پردازیم:
- تقویت سیستم ایمنی بدن یکی از نتایج شکرگزاری و قدردانی بر روی سلامتی است. استرس می‌تواند سیستم ایمنی را به‌شدت تضعیف کند و چون شکرگزاری اضطراب را کاهش می‌دهد، بر تقویت سیستم ایمنی موثر است. نتایج تحقیقاتی در سال 2005 نشان می‌دهد که شکرگزاری در بیماران، توان مقابله با بیماری را در آن‌ها افزایش داده است.
- تحقیقات نشان می‌دهد شکرگزاری با بهبود عملکرد قلب همراه بوده است. بررسی سلامت افرادی که به‌صورت روزانه زمانی را به شکرگزاری اختصاص می‌دهند کاهش نارسایی قلبی را گزارش می‌دهد.
- کاهش افسردگی و اضطراب از نتایج شکرگزاری روزانه است. همچنین این تمرینات روتین کمک می‌کنند خلق و خوی فرد بهبود پیدا کند و به ثبات برسد.
- شکرگزاری بر کاهش حسادت، ناامیدی و مقایسه خود با دیگران موثر است.
- طبق پژوهش‌ها، افراد شکرگزار رفتارهای اجتماعی بهتری دارند و هم‌دلی بیشتر و پرخاشگری کمتری را بروز می‌دهند.
- شکرگزاری کمک می‌کند به‌جای تمرکز بر کمبودها و کاستی‌ها، بر داشته‌ها و توانایی‌هایتان تاکید کنید. این تمرینات می‌تواند در بهبود عزت نفس شما نیز موثر باشد.
- خوش‌بینی با سلامت روان رابطه مستقیم دارد. افراد خوش‌بین اغلب بر نیمه پر لیوان تمرکز می‌کنند و به خاطر آن شکرگزار هستند. بنابراین می‌توان گفت شکرگزاری و مشاهده موهبت‌ها و احساس رضایت از آن‌ها به بهبود سلامت روان کمک می‌کند.
- در سال 2012 رابطه شکرگزاری و چند متغیر سلامتی مانند ورزش، تجربه درد، طول عمر و مراجعه به پزشک با شکایت از بیماری بررسی شد. نتایج نهایی بیانگر آن بود که شکرگزاری تاثیر مستقیم بر بهبود یکایک این متغیرها دارد.
- بهبود خواب (از دو جهت کمی و کیفی) یکی دیگر از نتایج اثبات‌شده شکرگزاری است. بسیاری از افراد به مراقبه شکرگزاری قبل از خواب می‌پردازند و نتایج تحقیقات نشان داده‌است که این افراد خوابی عمیق‌تر و طولانی‌تر را تجربه می‌کنند.
- تحقیقاتی در سال 2016 نشان می‌دهد افرادی که شکرگزاری را به یک رفتار روتین تبدیل کرده‌اند در مواجهه با اتفاقات ناگوار سازگاری و تاب آوری بیشتری از خود نشان می‌دهند.
آیا تاثیر شکرگزاری ثابت شده است؟
همان‌طور که در قسمت قبل خواندید، تاثیرات مثبت شکرگزاری از نظر علمی و تحقیقاتی ثابت‌شده هستند. برای آگاهی از این تحقیقات، دو پژوهش مرتبط را به‌عنوان نمونه هایی از سپاسگزاری و قدردانی و تاثیرات آن می‌خوانیم:
پژوهش اول: شکرگزاری و سلامت روان
ارتباط بین سلامت روان و شکرگزاری چیست؟ پژوهش اول توسط دکتر مک‌کالو و دکتر ایمونز انجام شد. آن‌ها تعدادی از داوطلبان را به سه گروه برابر تقسیم کردند و برای ده هفته تحت نظر قرار دادند. گروه اول لازم بود به‌صورت روزانه بر روی موضوعات مثبت تمرکز کند و بابت آن‌ها شکرگزاری نماید. گروه دوم درباره هرچه در طول روز آن‌ها را عصبی یا ناراحت می‌کرد می‌نوشتند و گروه سوم رخدادهای مهم روز را، فارغ از مثبت یا منفی بودن‌شان یادداشت می‌کردند. در پایان این ده هفته، گروه اول یعنی آن‌هایی که شکرگزاری خود را یادداشت می‌کردند سلامت روانی بیشتری را گزارش دادند. همچنین این گروه فعال‌تر بودند، ورزش می‌کردند و مشکلات فیزیکی کمتری را تجربه کرده بودند.
پژوهش دوم: تاثیر قدردانی بر شادکامی
دکتر سلیگمن یکی از روان‌شناسان معروف و شناخته‌شده است که تحقیقاتی در زمینه شکرگزاری نیز انجام داده‌است. طی یک پژوهش، سلیگمن 411 نفر را به مدت چند هفته تحت درمان‌های شناختی رفتاری (CBT) قرار داد. در پایان هر هفته میزان شادکامی اندازه‌گیری و با آغاز هفته مقایسه می‌شد. نمرات شادکامی این گروه در انتهای هفته‌ای که آن‌ها به شکرگزاری منظم و روزانه پرداخته بودند تفاوت قابل توجهی در میزان شادکامی آن‌ها مشاهده شد. این تغییرات نسبت به سایر تمرینات با اختلاف موثرتر بود.
البته در تحقیقاتی از این دست، علت و معلول مشخص نیست. این‌که افرادی که سلامت روانی بالاتری دارند شکرگزاری بیشتری انجام می‌دهند یا برعکس را نمی‌دانیم اما بااین‌حال همه یافته‌ها در جهت تایید نتایج مثبت قدردانی و شکرگزاری هستند.
قانون شکرگزاری چیست؟
قطعا بارها با عبارت «قانون جذب» مواجه شده‌اید. شاید این قانون را به‌خوبی بشناسید و در زندگی از آن استفاده کنید. شاید هم مقاله آرامشیار درباره قانون جذب و نقش آن در زندگی را خوانده باشید و اطلاعات بیشتری در این مورد کسب کرده باشید. اما قانون شکرگزاری چیست و از آن چه می‌دانید؟ چقدر با این قانون و نقش آن در زندگی آشنایی دارید؟ «قانون شکرگزاری» و «قدرت نیروی جذب» از بسیاری جهات مشابه یکدیگر هستند. هر دو قاعده بر این باور استوار هستند که «هرچه به موضوعی بیشتر فکر کنیم و با افکار مربوط به آن بیشتر دست و پنجه نرم کنیم، با احتمال بالاتری آن را به زندگی خود می‌آوریم.» این قوانین اگرچه در ظاهر سطحی به نظر می‌رسند اما با کمی واکاوی و بررسی، با عقل جور در می‌آیند و می‌بینیم که از اصول منطقی پیروی می‌کنند.
برای نمونه کافی است به تغییرات خود در سال‌های اخیر دقت کنید و آن را با افکاری که دائما در سر دارید، محیطی که بیشترین زمان را در آن می‌گذرانید و ویژگی‌های بارز دوستان صمیمی خود مقایسه کنید. از نتیجه این مقایسه شگفت‌زده خواهید شد! قانون شکرگزاری می‌گوید وقتی به ابعاد مثبت زندگی خود توجه می‌کنید و برای آن‌ها قدردان هستید، این احساسات مثبت را به زندگی خود دعوت می‌کنید. تمرکز بر نیمه پر لیوان، به‌تدریج آن را پرتر و پربارتر خواهد کرد! وقتی به خوبی‌ها، نعمت‌ها، خواسته‌ها و آرزوهای خود فکر می‌کنید انرژی بیشتری برای فعالیت در مسیر هدف خود دارید. به‌عکس، وقتی بر ابعاد منفی زندگی تمرکز می‌کنید، خمودگی و کسالت به زندگی شما پا می‌گذارد.
چگونه از قانون شکرگزاری استفاده کنیم؟
برای استفاده از قانون شکرگزاری، باید این رفتار را به‌درستی انجام بدهید و به‌تدریج آن را به روتین زندگی خود تبدیل کنید. وقتی شکرگزاری به رفتاری همیشگی و ناخودآگاه در زندگی شما تبدیل شد در برابر مشکلات مختلف صبوری بیشتری نشان می‌دهید و قدرتمندتر از قبل عمل می‌کنید. اما اینجا نقطه پایان ماجرا نیست. شکرگزاری باید به سبک زندگی شما تبدیل شود. این رفتار باید جزئی از زندگی روزمره شما باشد و در هر شرایطی ناخودآگاه به جا آورده شود.
می‌توانید دفترچه‌ای تهیه کنید و هرآن‌چه برای آن شکرگزار هستید را در آن بنویسید. می‌توانید استفاده از جملاتی مانند «خدایا شکرت» یا «خداوندا تو بیش از هرکس به مصلحت من در زندگی آگاهی، خودم را به تو می‌سپارم» استفاده کنید و آن‌قدر آن‌ها را تکرار کنید که به عادت تبدیل شود. در هر اتفاقی به دنبال جنبه‌های مثبت آن بگردید و به خاطر آن‌ها شاد باشید.
بهترین شکرگزاری از خداوند
همان‌طور که گفته‌شد، معجزه شکرگزاری با پژوهش‌های انجام‌شده تایید شده‌است. علاوه بر تجربه آرامش و بهزیستی روانی و هیجانی، با شکرگزاری درهای نعمت را به روی زندگی خود باز می‌کنیم. از قدیم گفته‌اند: «شکر نعمت، نعمتت افزون کند». اما چگونه باید خداوند را برای نعمت‌هایش شکرگزاری کرد؟ بهترین شکرگزاری کدام است؟ پیشنهادهای زیر کمک می‌کند چارچوبی مشخص برای این تمرینات داشته باشید:
- زمان مشخصی را به گفتگو با خداوند و شکرگزاری اختصاص بدهید. این تمرین باید جدا از اعمال مذهبی مانند نماز باشد. می‌توانید در قالب مراقبه شکرگزاری به گفتگو با خالق جهان هستی بپردازید و از او تشکر کنید.
- با روی گشاده به دیگران کمک کنید. کمک کردن به دیگران و حمایت کردن از سایر بندگان خداوند روشی برای شکرگزاری است. دقت کنید که این اعمال با منت و نگاه متکبّرانه همراه نباشد. این رفتار را رفع دینی در برابر نعمت‌های خدا بدانید و آن را با مهربانی همراه کنید.
- خودشفقتی را تمرین کنید. شاید عجیب به نظر برسد اما مهربان بودن شما با خودتان نوعی از شکرگزاری است. شما نیز آفریده خالق بزرگ هستید و وقتی از خودتان مراقبت می‌کنید درواقع او را به خاطر آفریده‌هایش شکر کرده‌اید.
- یادداشت کنید. آن‌چه بابت آن از خداوند ممنون هستید را بنویسید و این رفتار را به عادت تبدیل کنید. هر روز چند خطر درباره داشته‌های خود، آرزوها و خواسته‌هایتان بنویسید و در پایان آن خدا را شکر کنید.
- بهترین شکرگزاری از خدا این است که به یادش باشید، نعمت‌هایش را نادیده نگیرید و بابت آن‌ها شکرگزار باشید، به مخلوقاتش احترام بگذارید و به بنده‌هایش کمک کنید.
نیازی نیست برای شکرگزاری به‌دنبال آداب خاصی باشید! مولانا می‌گوید «هیچ ترتیبی و آدابی مجو، هرچه می‌خواهد دل تنگت بگو!» همین‌که یک موضوع را در نظر بگیرید و به خاطر آن، قدردانی خود را نسبت به خداوند ابراز کنید یعنی شکرگزاری کرده‌اید
سخن آخر
درحالی‌که غر زدن، نارضایتی و زیاده‌خواهی می‌توانند به افسردگی و احساس ناکامی دامن بزنند شکرگزاری در مقابل باعث رضایت خاطر و خوشنودی بیشتر می‌شود. اکنون می‌دانید که شکرگزاری شبه‌علم نیست و نتایج مثبت آن بر روی زندگی تایید شده‌است. بااین‌حال نباید آن را به چشم درمان دید. اگرچه قدردان خداوند و بندگان او بودن می‌تواند در جهت بهبود سلامت روان موثر باشد، افسردگی و مشکلات جدی‌تر نیاز به مداخله درمانگر دارند و به این سادگی قابل درمان نیستند. امیدواریم توانسته باشیم در این مقاله به همه پرسش‌های شما درباره شکرگزاری و قواعد آن پاسخ بدهیم.